

و از دعائم الاسلام روايت است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله در دهه آخر ماه رمضان رختخواب خود را جمع مىكرد و كمر خود را محكم مىبست براى عبادت و در شب بيست و سوم اهل خود را بيدار مىكرد و آنها را كه خواب ربوده بود آب به صورتشان مىپاشيد و حضرت فاطمه صلوات الله عليها نمىگذاشت در اين شب احدى از اهلش بخوابد و علاج مىفرمود خواب آنها را به كمى طعام و مهيا مىكرد آنها را براى احياء آن شب از روز يعنى امر مىفرمود كه روز را خواب و استراحت كنند كه شب خوابشان نبرد و احيا بدارند و مىفرمود كه محروم كسى است كه از خير امشب محروم بماند و روايت شده كه حضرت صادق عليه السلام سخت مريض شده بود چون شب بيست و سوم ماه رمضان شد موالى خود را امر فرمود كه حركتش دادند به مسجد بردند و آن شب را در مسجد بود تا به صبح
********
احيا بدارد اين شبها را همانا روايت شده هر كه احيا كند شب قدر را گناهان او آمرزيده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگينى كوهها و كيل درياها باشد
********
شيخ كلينى در كافى از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود مىگويى در دهه آخر ماه رمضان در هر شب
أَعُوذُ بِجَلاَلِ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ أَنْ يَنْقَضِيَ عَنِّي شَهْرُ رَمَضَانَ
پناه مىبرم به جلال وجه كريمت كه بگذرد از من ماه رمضان
أَوْ يَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ لَكَ قِبَلِي ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِي عَلَيْهِ
يا برآيد سپيده دم از اين شب بر من و من در پيشگاه تو بر خود گناه يا پيگردى داشته باشم كه مرا بر آن عذاب فرمايى.
********
و اعتكاف در اين دهه مستحب است و فضيلت بسيار دارد و افضل اوقات اعتكاف است و روايت شده كه مقابل دو حج و دو عمره است و كان رسول الله صلى الله عليه و آله إذا كان العشر الأواخر اعتكف في المسجد و ضربت له قبة من شعر و شمر الميزر و طوى فراشه
********
خواندن حم دخان
خواندن سوره عنكبوت و روم كه حضرت صادق عليه السلام قسم ياد فرموده كه خواننده اين دو سوره در اين شب از اهل بهشت است
خواندن سوره قدر هزار مرتبه
علامه مجلسى رحمة الله عليه فرموده كه هر مقدار قرآن كه ممكن باشد در اين شب بخواند
********
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ فِيمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ
اى خدا آنچه به قضا و قدر خود حتم و قطعى گردانيدهاى
وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لاَ يُرَدُّ وَ لاَ يُبَدَّلُ
و در آنچه از فرمان مقام حكمت ازليت حد و تميز اشياء را در شب قدر مقرر داشته كه ديگر آن حكم هيچ قابل تغيير و تبديل نيست در آن
أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ
مقام مرا از حاجيان كعبه محترم خود گردان در اين سال آنهايى كه حجشان مقبول و سيعشان پسنديده و لايق پاداش تو هستند و گناهانشان بخشيدهاى و زشتيهايشان مستور و محو ساختهاى
وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي وَ تُوَسِّعَ لِي فِي رِزْقِي
مرا از آنان قرار ده و نيز در قضا و قدرت عمر مرا طولانى و رزقم را وسيع مقرر فرما.
********
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي وَ أَوْسِعْ لِي فِي رِزْقِي وَ أَصِحَّ لِي جِسْمِي
اى خدا مرا عمر طولانى ده و رزقم را وسيع گردان و تنم را سالم بدار
وَ بَلِّغْنِي أَمَلِي وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِيَاءِ فَامْحُنِي مِنَ الْأَشْقِيَاءِ وَ اكْتُبْنِي مِنَ السُّعَدَاءِ
و به آرزوهايم نايل ساز و اگر نام من در دفتر اهل شقاوت است محو گردان و از اهل سعادت رقم زن
فَإِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
كه تو در كتاب آسمانى كه بر پيمبر مرسل خود كه رحمتت بر او و آل او باد فرستادى
يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ
فرمودى خدا هر چه را بخواهد محو و هرچه را بخواهد اثبات مىكندو اصل كتاب آفرينش نزد اوست هر تصرف و تغيير در عالم تواند داد.
********
اللَّهُمَّ إِنِّي أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْداً دَاخِراً لاَ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لاَ ضَرّاً وَ لاَ أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءاً
بار خدايا من شام كردم بندهاى آستان بوست كه مالك سود و زيانى نيستم و نتوانم از خود بدى را بگردانم بدان
أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي
بر خود گواهى مىدهم و به آستان تو به ناتوانى و بيچارگى خود اعتراف مىكنم
فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي وَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ
پس بر محمد (ص) و آل محمد (ع) درود فرست و به منو همه مؤمنين و مؤمنات آنچه از آمرزش در اين شب وعده فرمودى وفا كن
وَ أَتْمِمْ عَلَيَّ مَا آتَيْتَنِي فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ
و آنچه بر من مرحمت فرمودى تمام و كمال گردان زيرا كه من بنده مسكين و مستمند و ناتوان و درويش و خوار توام
اللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلْنِي نَاسِياً لِذِكْرِكَ فِيمَا أَوْلَيْتَنِي وَ لاَ (غَافِلاً) لِإِحْسَانِكَ فِيمَا أَعْطَيْتَنِي وَ لاَ آيِساً مِنْ إِجَابَتِكَ
بار خدايا مرا از يادت فراموش كار مگردان در آنچه به من عطا كردى و نه از احسانت در آنچه به من دادى و نه نوميد از اجابتت
وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّي فِي سَرَّاءَ (كُنْتُ) أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ
و اگر چه كندى باشد بر من در نهان باشم يا در زيان يا سختى يا آسايش
أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلاَءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ
يا عافيت يا بلاء يا در تنگى يا در نعمت بدرستى كه تو شنواى دعايى.
و اين دعا را كفعمى از امام زين العابدين عليه السلام روايت كرده كه در اين شبها مىخوانده در حال قيام و قعود و ركوع و سجود
********
و كفعمى در حاشيه بلد الامين نقل كرده كه حضرت صادق عليه السلام در هر شب از دهه آخر بعد از فرايض و نوافل مىخواند
اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا حَقَّ مَا مَضَى مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ اغْفِرْ لَنَا تَقْصِيرَنَا فِيهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً
بار خدايا ادا كن از بهر ما حق آنچه گذشته از ماهرمضان و بيامرز تقصير ما را در آن و بگير آن را از ما پذيرفته و مقبول
وَ لاَ تُؤَاخِذْنَا بِإِسْرَافِنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْمَرْحُومِينَ وَ لاَ تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَحْرُومِينَ
و مؤاخذه مكن ما را به اسراف ما بر نفسهامان و ما را از رحمت شدگان مقرر فرما و ما را از محرومان مگردان.
و فرمود هر كه بگويد اين را بيامرزد حق تعالى تقصيرى كه از او سر زده در ايام گذشته از ماه رمضان و نگه دارد او را از معاصى در بقيه ماه
********
و روايت كرده محمد بن عيسى به سند خود از صالحين عليهم السلام كه فرمودند مكرر مىكنى در شب بيست و سوم از ماه رمضان اين دعا را در حال سجود و قيام و قعود و بر هر حالى كه هستى در تمام ماه و هر چه ممكنت شود و هر زمانى كه حاضر شود تو را يعنى يادت آيد اين دعا در روزگار حياتت مىگوئى بعد از ستايش كردن حق تعالى به بزرگوارى و فرستادن صلوات بر پيغمبر صلى الله عليه و آله
اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ
خدايا بوده باش
و بجاى فلان بن فلان بگو
الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ
براى وليت حجة بن الحسن (ع) صلواتت بر او و بر پدران او
فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً
در اين ساعت و در هر ساعت سرپرست و نگهدار و پيشوا و ياور
وَ دَلِيلاً وَ عَيْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلاً
و راهنما و ديدهبان تا او را در زمينت (به سلطنت) بنشانى به رغبت مردم و بهره دهى او را مدت بسيار
********
و دعاهاى صحيفه كامله را بخواند خصوصا دعاى مكارم الاخلاق(دعاى 20صحیفه سجادیه) و دعای توبه(دعاى 31 صحيفه سجاديه)